|
|
 |
Boyarmadde Analiz Yöntemleri
Tarihi ve arkeolojik tekstillerde boyarmadde analiz yöntemlerinde genellikle kromotografik, spestroskopik ve özel analiz yöntemler kullanılır. Bu yöntemlerden birisi veya birden çoğu kullanılarak, tarihi ve arkeolojik tekstillerden alınan örneklerin önce içerdiği boyarmaddeler tespit edilir. Daha sonrada tespit edilen boyarmadde veya boyarmaddelerin hangi tür boyarmadde kaynağına ait olduğu belirlenir. Belirlenen bu boyarmadde kaynağının hangi bölgeye veya bölgelere ait olduğu, tarihsel süreç içerisinde yeri ve önemi, kullanım yöntemi tarihlendirmede önemli ipuçlarını vermektedir.
İTK (ince tabaka kromatografisi)
Kromotografik analiz yöntemlerinden İTK (ince tabaka kromatografisi) son derece basit, ucuz ve analiz süresi kısa bir yöntemdir. Bir evin mutfağında yapılabilecek düzeneklerden ibarettir.
HPLC (yüksek basınçlı sıvı kromotogafisi)
Tarihi ve arkeolojik (halı, kilim, kumaş, resim, duvar resimleri minyatür, vb. gibi) eserlerden boyarmadde analizleri için en çok kullanılanlar HPLC (yüksek basınçlı sıvı kromotogafisi) ve HPLC-MS (yüksek basınçlı sıvı kromotografisine bağlı kütle spektroskopisidır). Bunlar ileri teknolojik cihazlardır. Bu cihazlarla yapılan analizlerde daha az miktarlarda örnekle, daha doğru sonuçlar elde edilir. Fakat analiz aşaması uzun ve son derece karmaşıktır. Analizlerin değerlendirilmesi uzmanlık ister.
Spektroskopik yöntemler
Spektroskopi de ileri teknoloji cihazlardır. Özellikle analiz edilen örnekte tek boyarmadde varsa, kısa bir zamanda doğru sonuca varılır. Analizlerde küçük miktarlardaki örneklerle çalışılması bir avantaj olmasına rağmen, eğer bir örnek birden çok boyarmadde içeriyorsa ve analizler iyi yorumlanamaz ise yanılgılara neden olabilir.
Özel yöntemler
Özel yöntemler ise son derece basit işlemler olup, kullanılan boyarmaddelerin tanınmasında bazı kimyasallar kullanılarak, renk değişimi, farklı çözücülerdeki davranışlarına bakılarak ön değerlendirme yapılabilir. Öreğin bir halının mavi renginin indigo boyarmaddesi ile boyanıp boyanmadığını, anlamak için, cam bir kaba asetik asit veya sirke konur içerisine mavi renkli olan örnek ilave edilir. Isıtılmaya başlanan örnekteki mavi renk sirkede çözünmüş ise bu durum indigo ile boyanmış, aksi durum ise indigo ile boyanmamış olduğunu gösterir.
|
|
 |
|
|
|
|
Tarihi ve arkeolojik sanat eserlerinden (halı, kilim, kumaş, ahşap, tablo, teship, minyatür, v.b.) tahribatsız analiz yöntemleri uygulanatak, sanat eserinin boyanmış olduğu dönem ve ne tür boyarmadde kaynaklarının kullanılmış oldukları bilimsel yolla belirlenir. |
|
|
Doğal boyalarların geleneksel ve moderin yöntemlerle tekstil elyafının boyanması, boyama reçetelerinin hazırlanması ve boyama kazan sistemlerinin kurulması. |
|
|
Tarihi ve arkeolojik sanat eserlerinin tarihlendirilmesinde bilimsel yöntemler kullanılarak boyarmadde analiz yoluyla doğru bir şekilde tarihlendirilir. |
|
|
Doğal boyacılıkta kullanılan bitki ve böceklerin toplanma zamanları, kullanılan kısımları, nerelerden bulunabileceği, toplatılabileceği ve kalitesi konusunda hizmetler verilmektedir |
|
1. The Dyes on the Silk Road, UNESCO Projesi, 1993.
2.Türk Kumaşı Tarihi Araştırma Projesi, Türk Ekonomi Bankası,
1992.
3. DOBAG (Doğal Boya Araştırma-Geliştirme) projesi, Marmara
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 1989-2001.
4. Palmyra Textile, DAI (Alman Arkoloji Enstitüsü), GDAMS (Eski Eserler ve Suriye Müzeleri Genel Müdürlüğü, projesi. Şam Alman Elçiliği, Göte Enstitüsü, IFAPO (Fraçaise Arkeoloji enstitüsü), IFEAD (Français D’Etudes Arap Enstitüsü), 1993-1999.
5. Sultanahmet Cami Halılarının Değiştirilmesi Projesi, İstanbul Valiliği, 2001-2006.
6. “Masado Textiles” The Hebrew University of Jerusalem, Institute of Archaeology. 2005.
7.” Investigation, Revival and Optimisation of Traditional Mediterranean Colouring
Technology for the Conservation of the Cultural Heritage” SIXTH
FRAMEWORKPROGRAMME FP6-2003-INCO-MPC-2, 2005-2008.
8. “Kültürel Nitelikli Dekoratif, Turistik Hediyelik Eşyalar Tanıtım ve Satış Danışmanlığı Eğitim Projesi” Avrupa Birliği Aktif İşgücü İsdihdam Projesi Yeni Fırsatlar Proğramı Ankara 2005.
9. İŞKUR PROJESİ Mersin (Doğal Boya Projesi) 2005.
|
|
|
 |
|
| |
|
|
